Cách xác định điểm chết trên động cơ đốt trong

Xác định đúng điểm chết của pit tông trong xi lanh là một yêu cầu rất quan trọng, nó liên quan đến nhiều công tác khác trong quá trình sử dụng sửa chữa và bảo dưỡng động cơ như: cân cam, điều chỉnh khe hở xu páp, cân bơm (động cơ diesel), cân lửa (động cơ xăng) v.v.

Các phương pháp xác định điểm chết trên:

a. Loại động cơ có dấu điểm chết trên.
Có nghĩa là nhà chế tạo đã xác định điểm chết trên của pit tông trong xi lanh và đánh dấu chỉ thị.

- Trên những động cơ bánh đà không bị bịt kín, phía ngoài bánh đà có một dấu bằng chữ hoặc khoan lỗ, trên thân máy có dấu cố định. Khi quay trục khuỷu đến vị trí mà dấu trên thân máy trùng với chữ hoặc dấu trên bánh đà, thì tại đó pit tông xi lanh số 1 (động cơ nhiều xi lanh) ở điểm chết trên. Trên động cơ ôtô, các dấu chỉ ĐCT của pit tông số 1 thường được biểu thị ở nắp đậy bộ phận truyền động trục khuỷu, trục cam và dấu trên pu ly ở đầu động cơ.

- Các dấu bằng chữ để xác định điểm chết của pit tông do nhà sản xuất mỗi nước quy định.

Ví dụ : Động cơ sản xuất tại : Anh (TĐC), Mỹ (UDC), Đức (OT), ý (PMS), Pháp (PMH), Nhật (T), Nga ( khoan lỗ).v.v.v...

b. Loại động cơ không có dấu

Nhiều trường hợp dấu điểm chết trên không rõ ràng nên buộc phải xác định lại ĐCT của máy 1 làm chuẩn cho việc kiểm tra, điều chỉnh. Sơ đồ 18 – 6 giới thiệu dụng cụ xác định ĐCT.

Dụng cụ là một ống trụ trong có lồng kim chỉ thị, được đẩy bằng lò xo. Kim dò xuyên qua lỗ lắp bu gi hay lỗ lắp vòi phun để luôn tỳ lên một điểm cố định của đỉnh pit tông. Khi kim dò di chuyển sẽ làm quay kim chỉ thị trên vành chia độ. Phương pháp xác định ĐCT như sau:

Đánh dấu vị trí đầu tiên trên bánh đà (điểm a, hình 18 – 6 a) ứng với (điểm d) trên thân máy, lúc này kim chỉ thị sẽ ở một vị trí nào đó trên vành chia độ.

Dùng tay quay trục khuỷu cho pit tông vượt qua ĐCT, đẩy kim dò dao động lên xuống. Khi chỉ thị chỉ đúng về vị trí ban đầu trên vành chia độ, đánh dấu thứ hai trên bánh đà (điểm c 18 – 6 b) trùng với (điểm d) trên thân máy.

Chia đôi khoảng cách giữa hai điểm a và c ta sẽ có một tâm điểm của cung ab.

Quay trục khuỷu cho tâm điểm của cung ab ứng (với điểm d) trên thân máy ta có ĐCT cần tìm.

Xác định ĐCT bằng dụng cụ chuyên dùng

Trong trường hợp không có dụng cụ xác định điểm chết trên, có thể dùng que dò qua lỗ lắp bu gi hoặc lỗ lắp vòi phun để xác định. Trong trường hợp này, vị trí của kim chỉ thị trên vành chia độ được thay bằng (dấu R) trên que dò ngay mặt tiếp xúc của lỗ với bu gi hoặc lỗ lắp vòi phun.